Spółka cywilna to specyficzny twór, ponieważ w przeciwieństwie do spółek prawa handlowego nie jest osobnym podmiotem praw i obowiązków, lecz stanowi po prostu formę wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej przez wspólników na podstawie umowy, która es regulowana przez przepisy kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 869 § 1 kodeksu cywilnego jeżeli spółka została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego. Problem w tym, że jeżeli w spółce jest tylko dwóch wspólników, a jeden z nich wypowie swój udział, to spółka musi ulec rozwiązaniu. Zdarza się jednak tak, że drugi ze wspólników wcale nie chce kończyć prowadzenia działalności w formie spółki, która dobrze funkcjonuje, ma wypracowaną renomę i stałych klientów. Czy tak wspólnik może zrobić coś, żeby ratować intratny biznes? Przepisy prawa nie przewidują możliwości sprzedaży udziałów w spółce cywilnej, więc co począć w takie sytuacji? Wyjściem awaryjnym jest dokonanie we właściwej formie odpowiednie zmiany umowy spółki cywilnej i przystąpienie do niej nowego wspólnika, dzięki czemu, gdy minie termin wypowiedzenia udziału zamiast jednego wspólnika w spółce będzie dwóch wspólników, a spółka będzie mogła funkcjonować dalej. Dla osoby, która na co dzień nie ma do czynienia z prawniczymi nazwami, może się wydawać, że pomiędzy sprzedażą udziałów a przystąpieniem nowego wspólnika w drodze zmiany umowy spółki nie ma różnicy, jednak tak nie jest. Te rozwiązania różnią się chociażby tym, między kim są dokonywane są te czynności prawne, tj. między którymi wspólnikami. Ma to znaczenie dla ważności tych czynności. Tak więc lepiej zapytać radcę prawnego o te szczegóły, ponieważ brak odpowiedniej wiedzy prawniczej może doprowadzić do tego, że mimo podjęcia przez nas kroków w celu ratowania spółki bez pomocy prawnika, nasze wysiłki spełzną na niczym, a spółkę i tak trzeba będzie rozwiązać, gdyż okaże się, że dokonaliśmy niewłaściwych czynności prawnych.

Wspólnicy muszą pamiętać o zgłoszeniu we właściwym terminie zmiany danych do rejestru Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej oraz innych urzędów- zarówno w momencie przystąpienia nowego wspólnika, jak i w chwili ostatecznego opuszczenia spółki przez wspólnika, który wypowiedział swój udział, a także o spłacie wspólnika, który ze spółki wystąpił. W ramach powyżej opisanego rozwiązania wspólnik, który wypowiedział swój udział musi wyrazić zgodę na zmianę umowy spółki w celu przystąpienia nowego wspólnika. Nowy wspólnik musi wnieść wkład do spółki.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 listopada 1995 r., sygnatura akt: III CZP 160/95, potwierdził, że dopuszczalne jest wstąpienie nowego wspólnika do spółki cywilnej, również w sytuacji, gdy jeden ze wspólników wypowiedział swój udział.